Promovisan Projekat inovacije etnološkog dela stalne postavke
U prisustvu kolega, medija i prijatelja muzeja, Gradski muzej Sombor je 25. aprila 2014. godine na najlepši način završio jednu muzejsku celinu promovisanjem Projekta konzervacije i restauracije fijakera i inovacije etnološkog dela stalne postavke Gradskog muzeja Sombor.
Projekat je realizovan uz finansijsku pomoć Pokrajinskog sekretarijata za kulturu i javno informisanje i Grada Sombora.
Ušetajte u inoviranu stalnu postavku prelazeći iz užurbanog tempa života u jedan laganiji ritam muzejskih eksponata. Upoznajte bogatu kulturnu tradiciju fijakerske službe, kao i ulogu saračkog, kolarskog, kovačkog i drugih zanata u njegovom trajanju. Upoznajte se savremenim pristupom s muzejskom postavkom i rekonstruisanim izgledom uličnog ambijenta fijaker–placa sa kraja XIX veka, upoznajte radionice kovačkog i saračkog zanata.
Gradski muzej Sombor je posao restauracije poverio somborskim zanatlijama, koji oživljavaju tradiciju starih zanata, čime se doprinelo realizaciji dugoročnog projekta grada o održivom razvitku Sombora. Sarački radovi su delo saračke radionice Nikole Đurana, dok je tapetarske radove obavila tapetarska radionica „Maestro” Šandora Vizija. Konzervatorsko-restauratorski radovi povereni su radionici za restauraciju „Remake” Aleksandra Nedelјkovića.
Muzejski tim — autori projekta su: Nada Putica, kustos etnolog-antropolog i Pavle Karabasil, kustos etnolog konzervator.
Inovacija obuhvata različite aspekte rekonstrukcije muzejske postavke, osavremenjavanje i nova sredstva komunikacije, usklađenost dizajna sa potrebama muzejske prezentacije, kao i značaj i potrebu konzervacije u izradi koncepta postavke. Posetite Gradski muzej Sombor i upoznajte jednu muzejsku priču koju započinjemo restauriranim fijakerom (dvadesete godine XX veka), uklopljenim u ambijent okuplјališta fijakera(fijaker-placa) i vodarskih kola, na rekonstruisanoj kaldrmi.
Gradski muzej Sombor čuva u svojoj zbirci fijaker poznatog somborskog fijakeriste Đorđa Pavkova. Brojni zanimljivi događaji vezani za kulturnu delatnost znamenitih Somboraca vezani su za fijaker, čime se otvara velik broj mogućnosti za njegovo predstavljanje, kako u kontekstu građanskog, tako i zanatlijskog života Sombora s kraja XIX i početka XX veka.
O značaju koji je ova važna uslužna delatnost imala u životu grada, govori i današnja uloga fijakerske službe u predstavljanju kulturnog identiteta ovog prostora. Redovna fijakerska služba uspostavljena je u Somboru u drugoj polovini XIX veka i deo je bogate kulturne baštine grada.
Mesta u gradu koja su bila posebno održavana, a na kojima su fijakeri bili smešteni zvala su se „placevi”, a fijakeristi su bili podeljeni u „bande”. Placevi su održavani u skladu sa propisima o javnoj higijeni, a fijakeristi su sami ili preko svog udruženja (prvi pomen oko 1920. godine), plaćali osobu čija je dužnost bila da čisti smeće sa fijakerskih pista, poliva ih i brine se o čistoći na placevima.
Svaki član bande je znao kada i na kojem placu ima redosled dežuranja i iščekivanja mušterija. Prema pomenutom pravilniku iz 1885. godine u Somboru je bilo dozvoljeno 15 fijakera. Dozvolu za rad nije mogao da dobije svako. Vodilo se računa. kako o moralu, poznavanju propisa. ali i izgledu kočijaša i konja. Kočijaš je morao da bude stariji od 16 godina i za njega je važio propis o sticanju prava na vožnju. Odelo fijakeriste činile su čizme, kasnije zamenjene papučama, cipelama, klompama i drvenjakama, kožne čakšire sa ovčijim runom, pršnjak od istog materijala, bluza i na to velika topla bunda. Fijaker je morao da bude čist a oprema za prezanje konja besprekorna.
Zbirka propisa 1881—1885. g. sa Pravilnikom o fijakerskoj službi (Istorijski arhiv Sombor)
Izdvajamo jedan veoma zanimljiv i značajan podatak iz bliže nam istorije: 1975. godine Sombor je sa svojih 19 fijakerista držao primat u Srednjoj Evropi.
Od subote, 17. maja 2014. godine od 18:00 do 2:00, kada Gradski muzej Sombor ponovo otvara za javnost izložbeni prostor Stalne postavke, svi posetioci imaće priliku da pogledaju inovaciju etnološkog dela i restauriran fijaker.
Izvor: Gradski muzej Sombor
